معبد باستانی مهمی که در اثر آب و هوا فرسوده شده و با گذشت زمان از هم پاشیده بود، اکنون از طریق سوابق مکتوب به خط میخی دوباره کشف و زنده شده است.
باستان شناسانی که با وسواس در صحرای عراق جست و جو می‌کردند، توانستند مکان این معبد را بیابند.
 
کشف جدید: معبد گمشده "محترم" با شهر کنارش، پس از ۶,۰۰۰ سال از میان شن‌های صحرای عراق سر برآورد
بنا به گزارش روز جمعه ۱۷ فوریه و با انتشار خبری از موزه بریتانیا، باستان‌شناسان حفاری شهر باستانی سومری به نام "گیرسو" که یکی از قدیمی‌ترین شهرهای شناخته شده جهان است را با کتیبه‌هایش کشف و ثبت کردند. آنها می‌گویند در این کتیبه‌ها اشاره به یک معبد را نیز یافته‌اند. به گفته محققان، این معبد بسیار محترم در زمان باستان "مرغ صاعقه سفید" نام داشت. جست‌وجوی این معبد که حدود ۴,۵۰۰ ساله قبل از میلاد مسیح ساخته شده باستان‌شناسان را تحت تأثیر قرار داده است. بر اساس این گزارش، در حین حفاری بخشی از شهر گیرسو، باستان‌شناسان سرانجام ساختار گمشده این معبد را پیدا کردند و توانستند خرابه اصلی معبد را کشف کنند. مقدس‌ترین مکان این معبد به "نینگیرسو"، خدای سومریان که همنام شهر نیز بود، تقدیم شده است.
عکس‌هایی که موزه بریتانیا منتشر کرده، خرابه‌های تکه‌تکه شده را نشان می‌دهد که دوباره از زمین خشک بیابانی بیرون می‌آیند. اگرچه تنها ویرانه‌هایی از این معبد باقی مانده اما این بنا زمانی عظیم و باشکوه بوده است. با کمک بازسازی‌های دیجیتالی می‌توان دریافت که معبد ممکن است در سال‌های اوجش شبیه به چه شکلی بوده باشد، یک ساختمان برجسته با تزئینات پیچیده. تیم مشترک باستان‌شناسان بریتانیایی که با باستان‌شناسان عراقی روی پروژه گیرسو کار می‌کنند گفتند که یک یافته "مهم" دیگر را نیز کشف کرده‌اند: "کاخی گمشده" که توسط پادشاهان شهر استفاده می‌شد.
به گفته محققان، این "مجموعه وسیع از کاخ‌ها" ابتدا با استفاده از فناوری‌های جدید و به روش بررسی از راه دور مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و سپس باستان‌شناسان به صورت دستی حفاری خود را آغاز کردند تا کمترین اشتباه ممکنه را در بازیافت این محل مرتکب شوند. کاوش‌های باستان‌شناسی قبلی و درگیری‌های خشونت‌آمیز میان نیروهای آمریکایی و نیروهای عراقی در جنگ دوم خلیج فارس، و سپس جنگ میان داعش و نیروهای عراقی به بقایای ساختمان خشتی که قسمت اعظم آن زیر شن صحرا بود، آسیب زیادی رسانده است. بر اساس این گزارش، باستان‌شناسان بیش از ۲۰۰ لوح به خط میخی که به شکل دور ریخته شده در محل کاخ بود، را پیدا کردند. خواندن این لوح‌ها منجر به کشف‌های دیگری نیز شد. این آثار به موزه عراق در بغداد برده شد.
 
موزه بریتانیا چه می‌گوید؟
"هارتویگ فیشر"، مدیر موزه بریتانیا، در این بیانیه گفت: "این یافته‌های اخیر «پتانسیل عظیمی برای درک ما از این تمدن مهم دارد، گذشته را روشن و آینده را آگاه می‌کند". مدیر این پروژه، "سباستین ری" که بر روی شهر گیرسو کار می‌کند، در این بیانیه افزوده: "گیرسو یکی از مهم‌ترین مکان‌های میراثی در جهان است، اما اطلاعات کمی در مورد آن وجود دارد". کندوکاو در این مکان بطور جزئی در سال‌های ۱۹۲۹تا ۱۹۳۳ انجام گرفت و سپس پس از مدت‌ها وقفه مجددا از سال ۲۰۱۷ آغاز شده است.

تاریخچه سومریان
شهر متروکه گیرسو در "تلو" امروزی، در حدود ۱۸۵ مایلی جنوب شرقی بغداد قرار دارد. کاوش‌های باستان‌شناسی با همکاری موزه بریتانیا، هیئت دولتی آثار باستانی و میراث عراق و موزه "تراست" و موزه "جی پل گتی" در این مکان ادامه دارد.

به گفته بریتانیکا، تمدن سومر (یا شومر) باستان در جنوب عراق امروزی از حدود ۴,۰۰۰ تا ۲,۰۰۰ قبل از میلاد رشد کرد و نخستین تمدن شهری در خاورمیانه به شمار می‌رود که جایگزین مردم پیشاتاریخی "عبیدی" در این منطقه شد. سومریان که غیرسامی بودند، نوآوری‌های تکنولوژیکی و فرهنگی متعددی از جمله اولین سیستم نوشتاری معروف به خط میخی، اولین ایالت - شهرها، اولین آیین نامه‌های قانونی و اولین چرخ‌هایی که در وسایل نقلیه و سفال استفاده می‌شد، را به جهانیان عرضه کرده‌اند. زیگورات‌سازی سومریان نیز به شهرت آنها افزوده است. سرانجام سومریان توسط فرمانروایی سامری "اکد" از جنوب، و "ایلام" از شرق و در نهایت "بابل" برافتادند. بابل مدتها تحت فشار امپراتوری "آشور" بود تا سرانجام هر دوی آنها توسط کوروش هخامنشی فتح شده و از میان رفتند.