اولین بار که تلاش کردم چنین نوشته گسیختهای را بخوانم آرزو کردم دریایی پُر از چسب میبود تا همه حروف و کلمات دنیا را سرجایشان بنشاند
این هفته كتاب آموزش ویژه (استثنایی) در كانادا، نوشته زوج ادموندز، را نگاه میكنیم تا بدانیم گروههای كلی نیازهای خاص چیست. فقط بگذارید بگویم كه اولاکلمه "دانش آموزِ استثنایی" ناخواستنی است؛ پس میگوییم دانش آموز با نیاز ویژه، حتی اگر كلام كمی طولانیتر شود. ثانیا تصمیمگیری راجع به نیازهای ویژه در صلاحیت اولیا هر مدرسه و متخصصین امر است. در این نوشته هدف ما بالا بردن آگاهی کلی خودمان است و خیال نداریم ذرهبین به دست، برویم سراغ کارآگاه بازی؛ و قرار نیست از دانشآموزان اطرافمان عیب و ایراد کشف کنیم و یا بدون آگاهی از این که آیا این دانشآموزان، به آموزش صحیح و شیوه تدریس مناسب، دسترسی داشتهاند یا خیر قضاوت به عمل آوریم. فرزندانی که مشکلات یادگیری دارند فقط ویژگیهای متفاوتی دارند.
مشکلات یادگیری:
مشکلات گروه دوم به رفتارهای نشان داده شده مربوط میشود. اگرچه ریشه این رفتارها در محیط یا ژنتیک و موروثی، یا هر دو میتواند باشد، اما نتیجه این است که اختلالات رفتاری، عاطفی، و ذهنی فرزندان باعث مشکلات در تحصیل و زندگی آنان میشود. نزد این گروه اختلال تمرکز شایع است؛ و نیز ممکن است فعالیتی بیشتر از افراد دیگر نشان دهند. در صورت تشخیص اختلالات تمرکز(ADHD/ADD) یا اضطراب و پرخاشگری، امروزه کمکهای مختلفی اعم از دارو و تکنیک های موثر بر کارکرد مغز، و... در دسترس است. یکی از راهکارهای مربوط به درمان اظطراب و رفتارهای پرخاشگرانه، کمک به اصلاح رفتارها از طریق شناخت ریشههاست (cognitive behavioral therapy).
دسته سوم مشکلات ذهنی و عدم توجیه عقلی است. این دسته افراد در مهارتهای ذهنی و نیز تطابق رفتار با محیط دچار ناکارآمدی هستند. معمولا پایین بودن ضریب هوشی در تشخیص این گروه از نیازهای ویژه، کمک شایان توجهی به حساب میآید. سندرم داون هم یکی از مصادیق مشکلات ذهنی است. مهارتهای حرکتی(ماهیچهای) نیز یکی از مواردی است که معمولا نیاز به تقویت و کار کردن دارد. مهارتهای زندگی هم با این فرزندان تمرین میشود، یعنی هرآنچه فرد نیاز دارد تا به امورات روزمره خود رسیدگی کند. شاید جالب باشد بدانید در برخی کلاسهای دبیرستانی (مختص به دانشآموزان با نیازهای ویژه) یک ماشین لباسشویی و یک ماشین ظرفشویی وجود دارد تا آنان تمرین کنند و بیاموزند چگونه از این وسایل استفاده کنند. لازم به ذکر است تعداد کمک معلمین و پرسنل حرفهای، با وضعیت کلاس و تعداد دانشآموزان تناسب دارد.
دسته چهارم دانشآموزان با طیف ویژگیهای آتیزم (خود درماندگی) هستند. این ویژگیها اگرچه غالبا ناظر به پایین بودن مهارتهای اجتماعی این افراد، و عدم ارتباط کلامی، و رفتارهای تکرارشونده است، آن هم در طول مدتی طولانی، تکرار میکنم، در مدتی طولانی؛ اما نمیتوان به مثبت و منفی بودن این ویژگی بسنده کرد چرا که آتیزم یک طیف است: درجات خفیف و شدید آن تفاوت دارد. اثبات این مورد هم، با تستهای تشخیصی و آماری مخصوص مشکلات ذهنی، ممکن میشود.
کادر حرفهای گروه آتیزم با بهرهگیری از تکنولوژی مدرن، تفاوت بسیار معناداری در آموزش این فرزندان ایجاد کردهاند. تشخیص زودرس این نیاز، کمک قابل ملاحظهای در بهبود زندگی این عزیزان ایجاد میکند.
دسته پنجم وجود چندین نیاز حرکتی و ذهنی در برخی دانشآموزان است. گاهی در زندگی نوگلان باغ زندگی، چندین سختی، به طور همزمان رخ میدهد. مثلا اندکی مشکلات ماهیچهای در ناحیه دست و پا، کمی مشکل ذهنی، و کندی یادگیری. اگرچه در مدارس انتاریو معمولا راهروها و راه پلهها، قابل دسترسی برای معلولین حرکتی میباشد، اما با توجه به نیازهای هر دانشآموزتازه وارد، تعداد کادر متخصص و امکانات تسهیلی برای نیازهای خاص این گونه دانشآموزان، در نظرگرفته میشود. گاهی در ساختمانی که هیچ بالابری نیست، دستگاهی به پله نصب میکنند تا بالارفتن از پله برای فردی که روی صندلی چرخدار است ، فراهم شود.
دسته ششم مشکلات حسی است. دانشآموزی که ناشنوا است، دانشآموزی که شنواست ولی حرف س را نمیشنود، دانشآموزی که کم شنواست، دانشآموزی که آنچه میشنود را نمیتواند در مغزش تحلیل کند، نمونههایی از این دشواری های حسی هستند. گاهی دانشآموزان درشناخت حروف به مشکل بر میخورند و ایراد از ارتباط سیستم بینایی با مغز است. تصور کنید بخواهید کتابی را بخوانید که حروف و کلماتش در حال رقص هستند: اگر خود را جای چنین فردی بگذارید متوجه میشوید او چقدر تلاش بیشتری برای تمرکز و خواندن لازم دارد... اولین بار که تلاش کردم چنین نوشته گسیختهای را بخوانم آرزو کردم دریایی پر از چسب میبود تا همه حروف و کلمات دنیا را سرجایشان بنشاند.
دسته هفتم دانشآموزانی که بعلت قرار گرفتن در معرض خشونت، شوک، و تراما، در معرض آسیب هستند. دنیا همیشه زیبا و سخاوتمند نیست. گاهی سختیهای بیش از حد تحمل فرزندان اتفاق میافتد و این گروه نازک دل را، شکنندهتر و ضعیفتر میکند. مشکلات خانوادگی، اجتماعی و سیاسی نظیر جنگ، از جمله این بارهای گران است که روح و روان و ذهن دانشآموزان را درگیر میکند و نه تنها یادگیری و آموزش را بسیار سخت میگرداند، بلکه رفتارهای غیرمعمول آنان باعث میشود روند زندگی آنان، با اختلال مواجه شود. آموزش مهارتهای زندگی، باید در این گروه کمی تخصصیتر باشد تا بتوانند بر سختیها غلبه کرده و سرسختانه به تحقق اهداف زندگی سالم فکر، و برایش تلاش کنند.
دسته آخر، در برخی از دیدگاههای حرفهای جزو نیازهای ویژه محسوب میشوند: گروه تیزهوشان. تشخیص این نیاز با کمک تست هوش انجامپذیر است اما گاهی اوقات به دلایلی این نبوغ قابل شناسایی نیست، مثلا وقتی هوش با یک یا چند نیاز ویژه همراه شود، یا دانشآموز عمدا خود را به کوچه علی چپ بزند، یا در یک درس نمرات خیلی پایین داشته باشد. بدیهی است برای این گروه دانشآموزان اگر فعالیتهای درحد هوش ایشان طراحی نشود بعضی اوقات ممکن است شروع به بیقراری کنند و در پی آن تشخیصهای اشتباه دیگر رخ دهد.
یک بار دیگر از خوانندگان عزیز دعوت میکنم این اطلاعات را فقط برای دانستن مرور کنیم. خدای ناکرده قضاوت نکنیم. فرزندان، همه هدیههای زندگی هستند و گاهی ویژگیهای متفاوت دارند.
۱- ماسک ان-۹۵ بزنید، کرونا از ماسکهای معمولی رد میشود. ۲- فیلتر هوای قوی هپا بگذارید. ۳- تا جایی که میتوانید از مردم حذر کنید. ۴- تغذیه خوب و سالم داشته باشید، مقادیر زیاد ویتامین C و D مصرف کنید. ۵- بسیار ورزش کنید. ۶- اگر توانستید حتما واکسن بزنید.
درباره نویسنده/هنرمند
Leila Kazemzadeh لیلا كاظم زاده معلم رسمی انتاریو و ساکن تورنتو میباشد. او كارشناس ادبیات انگلیسی از دانشگاه علامه طباطبایی و كارشناس آموزش از دانشگاه لیک هد (Lakehead) است. |
ویراستار اول: آرش مقدم؛ ویراستار نهایی: پر ابراهیمی - ویراستاری موقت: عباس حسنلو
ویراستار اول: آرش مقدم؛ ویراستار نهایی: پر ابراهیمی - ویراستاری موقت: عباس حسنلو