تقابل کتابهای معمولی و مجازی که در این عصر، یکی از ابزارهای انتقال اطلاعات و نیز سنجش تحصیلی هستند، در مدارس جالب هستند
سرنوشت کتابهای خوشبخت استفاده شدن زیاد است. اگرچه در ایران جلد کردن کتابهای درسی، یک بخش از خوشگذرانی دوران مدرسه ما بود (یادتان هست اگر موی فرش بین جلد نایلونی و کتاب نمیرفت چه فتح بزرگی محسوب میشد)؛ دردبستانهای استان انتاریو، کتاب، به دلیل حضور خیلی فعالش در آموزش؛ و نیز فراوانیاش، معمولا به جلد شدن نمیرسد. آری کتاب، خدمتگزاری بلند همت و کم ادعاست.
کتابهای درسی مدرسه هم یادتان هست قبلا گفته بودیم چاپ و جلد کاملا مقاومی دارند. حالا ببینیم کتابها، کجای مدرسه انجام وظیفه میکنند:
پر واضح است که کتاب در کتابخانه است؛ آن هم به وفور. معمولا مدارس، معلمی را به منظور سامان دادن به محیط کتابخانه، سفارش کتابهای جدید، طرح و معرفی کتاب ها با توجه به مناسبت های فرهنگی،هماهنگی و برگزاری نمایشگاه کتاب، تسهیل کتابخوانی، خارج کردن کتابهای فرسوده، خواندن کتاب برای دانشآموزان، و در یک کلام: توسعه کتابخوانی،استخدام میکنند. هر کلاس، ساعتی از هفته را در کتابخانه میگذراند. کتابهای دفعه قبل برگردانده می شود، بچهها فرصت دارند در میان کتابها چرخشی بکنند و برای خود کتابی پیدا کنند و به امانت ببرند. بسته به جمعیت و امکانات مدرسه ممکن است جمع کلاس(حدودا بیست و چند دانش آموز) کلاس روی موکت مخصوص بنشینند و معلم کتابخانه روی صندلی خود بنشیند و برایشان کتابی بخواند تا هم درگلستان کتاب صفا کنند، و هم بیاموزند. انتخاب کتاب یا به دلیل معرفی کتاب جدید است، یا درخواست معلم اصلی کلاس، یا نیازهایی که در کلاس یا مدرسه حس میشود، و یا درراستای آموزشهای اخلاقی (character trait) و یا فقط یک کتاب برای خواندن و لذت بردن. چینش کتابها با توجه به موضوعات و گروه سنی سامان یافته است. مثلا برای گروه سنی پیش دبستانی، کتابها در سبدهایی در طبقات پایین در دسترس ایشان است.
داخل کلاسها هم کتاب فراوان یافت میشود. قفسهها کنار دیوار، محکم، و کوتاه هستند، تقریبا تا کمر آدم؛ پس کاملا امن و باثبات هستند. معمولا یک فضا به کتابهای فرهنگ لغت و اطلاعات عمومی و نقشههای جغرافیایی تعلق دارد. خاطرتان هست شماره اول این مجموعه مقالات را: از طرف دولت استانی هیچ کتابی برای تدریس انتخاب نمیشود بلکه سرفصلها به معلمین گفته میشود. معلمان باید خود کتابها را انتخاب و تهیه کنند. بسته به تشخیص معلم، کتابهای درسی ممکن است از یک بنگاه نشر انتخاب و تهیه شود: یا کتابها اول سال به دانشآموزان داده و در پایان سال تحصیلی گرفته میشود؛ و یا کتابها در جای خود هست و هر دانشآموزی که لازم دارد از آنها استفاده میکند و بعد به قفسه برمیگرداند. معمولا برای درس ریاضی از کتاب درسی استفاده میشود. نشر نلسون و پیرسون دو نام معتبر و متداول در دبستانهاست.
علاوه بر این، کتابهای داستانی و کتابهای غیرداستانی هم در قفسههای کلاس هست. دانشآموزان معمولا یک کتاب انتخاب میکنند و در جامیزی یا همان کشوی زیر میز تحریر خود نگه میدارند تا زمانی که از فعالیتی فارغ شدهاند و وقت اضافه دارند به مطالعه مشغول شوند. مثلا وقتی امتحان خود را نوشتهاند و باید منتظر بقیه اهل کلاس باشند ، بچهها میشنوند "کتابهایتان را بخوانید"، به دنبال کتاب راه نمیافتند، همان کتاب داخل جامیزشان را بیرون آورده و مطالعه میکنند.
گاهی هم بچهها باید کتابی را بخوانند و تکلیف خاصی را انجام دهند مثلا عناصر داستانی را بیابند یا تحلیل کنند.
یکی از ساعتهای مورد علاقه بچهها وقتی است که معلم برای آنها کتاب میخواند و آنها گوش میدهند. اگر چه باز هم اهداف آموزشی دنبال میشود و سوال وجوابها در طول این ساعت معنادار و جهت دار است، اما (carpet time) ساعت خوشی است که سپری میشود. تقریبا همه کلاسهای دبستان تکه موکتی دارند که بچهها بنشینند و معلم هم صندلیای کنارش دارد.
برخی کلاسها هم نقطهای از کلاس را به گوشه دنج کتابخوانی تبدیل میکنند و قفسه کوچک کتاب و چند تایی بالش و فرش کوچکی فراهم میکنند. غالبا کلاسهایی با دانشآموزان کوچکتر، مثلا تا کلاس سوم چنین میکنند و به این ترتیب نقطه امنی برای پیشگیری از برخی مشکلات بچههای خسته و پرجنب و جوش، پیشبینی میکنند.
کتابی که در دست بچههاست یک قضاوت سرانگشتی از میزان توانایی دانش آموزان به دست میدهد. سطح کتابها با شماره یا حروف مشخص میشود.
یک مثال دیگر از نقش کتاب هم این است که ممکن است معلم برای آموزش دروس دیگر، مثلا علوم، کتابهایی تهیه کرده باشد و با توجه به موضوع، آنها را دستهبندی کرده است و در اختیار دانشآموزان قرار میدهد تا بخوانند و یادداشت بردارند و تحقیق کنند و به طور گروهی یا انفرادی پروژه خود را کامل کنند.
یک راه جالب برای تسهیل تهیه کتاب، بده بستان خوبی است که انتشارات مدرسه (scholastic) با مدرسهها ایجاد کرده است. کتابها در این سیستم اولا قیمت ارزانتری دارند چون تاکید بر سود از راه حجم فروش بالاست، و ثانیا مخاطبین کتابها، گروههای سنی تفکیک شده میباشند پس به نوعی کار انتخاب کمی راحتتر است. بروشور فروش را هر ماه مدارس به دانش آموزان میدهند تا بچهها بتوانند کتابهای مورد علاقهشان را همراه خانواده، بطور آنلاین یا نقدی سفارش دهند و در مدرسه تحویل بگیرند. اگرچه این کتابها برای دانشآموزان نوشته و تهیه شدهاند، و بسیار متنوع و جذاب هستند، اما مثل بقیه لوازم فرهنگی، پسندیدهتر آنست که انتخابگری را به فرزندانمان یاد دهیم. بخشی از سود فروش کتاب، به صورت کتاب رایگان، به خود مدرسه و/ یا معلم برمیگردد که نهایتا باعث غنی شدن و تنوع کتابخانه فرزندان ما میشود. این بنگاه انتشاراتی سالی چند بار در مدارس نمایشگاه و فروشگاه کتاب هم برگزار میکند و بچهها ممکن است دقایقی همراه معلم خود به دیدن بروند و هم بعد از ساعت مدرسه، با والدین خود، به دیدن و خرید کتاب بپردازند. برخی معلمان کتابهایی که قرار است برای کلاس تهیه شود را بنا به درخواست بچهها انتخاب میکنند.
کتابهای مجازی که در این عصر، یکی از ابزارهای انتقال اطلاعات و نیز سنجش تحصیلی هستند، با اهداف آموزشی و بعضا آموزشی-سرگرمی، بخشی از اوقات فرزندان ما را در مدارس و حتی در خانه پر میکند. وبسایتهایی که مدارس خودشان به منظور استفاده دانشآموزان عضو میشوند و برای بچهها نام و شماره کاربری رایگان صادر میکنند. Reading A-ZRazkids یکی از این وبسایتهای مفید و موثر، با کتابهای سطحبندی شده است.
علاوه بر اینها، گاهی مسابقه کتابخوانی هم برپا می شود و یک طرح نو با اهداف بدیع آموزشی به جریان میافتد.
راستی کتابهای بازنشسته که اول نوشته حاضر با آنان آشنا شدید، وقتی در خانه ما شروع به خمیازه کردند، به مکان اهدای اجناس دوم نقل مکان خواهند کرد.
پس کتاب در زندگی بچهها نفوذ میکند و چیزی بیش از متنی برای رونویسی و مشق شب است!
۱- ماسک ان-۹۵ بزنید، کرونا از ماسکهای معمولی رد میشود. ۲- فیلتر هوای قوی هپا بگذارید. ۳- تا جایی که میتوانید از مردم حذر کنید. ۴- تغذیه خوب و سالم داشته باشید، مقادیر زیاد ویتامین C و D مصرف کنید. ۵- بسیار ورزش کنید. ۶- اگر توانستید حتما واکسن بزنید.
درباره نویسنده/هنرمند
Leila Kazemzadeh لیلا كاظم زاده معلم رسمی انتاریو و ساکن تورنتو میباشد. او كارشناس ادبیات انگلیسی از دانشگاه علامه طباطبایی و كارشناس آموزش از دانشگاه لیک هد (Lakehead) است. |
ویراستار اول: آرش مقدم؛ ویراستار نهایی: پر ابراهیمی - ویراستاری موقت: عباس حسنلو
ویراستار اول: آرش مقدم؛ ویراستار نهایی: پر ابراهیمی - ویراستاری موقت: عباس حسنلو