قیمت نفت از طریق تنظیم قراردادهای تحویلی ماه‌های آتی تعیین می‌شود بدین معنی که این توافقنامه‌ها برای خرید و فروش مقدار معینی از نفت در یک زمان مشخص با قیمتی معلوم در آینده تنظیم می‌گردد. قراردادهای کنونی تحویل نفت بر اساس تحویل در ماه مه تنظیم می‌شود. قبل از آنکه واقعاً نفتی به خریدار نهایی تحویل داده شود قراردادهای آن معمولا بین افراد زیادی بارها دست‌به‌دست و خریدوفروش می‌شوند. اما اکنون با رسیدن به روز سه‌شنبه (فردا) که آخرین روز خرید و فروش قراردادهای ماه مه است، طبق روند همیشگی، تحویل نفت به آخرین دارنده قرارداد تثبیت شده و اجبارا نفت تحویل وی خواهد شد. نکته ساده اینجاست که تقریبا کلیه مخازن ذخیره‌سازی نفت در آمریکای شمالی حتی هم‌اکنون کاملا پُر هستند و یافتن مخزنی برای نگاهداری نفت تقریبا غیرممکن می‌نماید، بنابراین اگر شما قرارداد نفت در دست دارید ولی پالایشگاه ندارید که آنرا در زمان تحویل پالایش کنید عملا نفت شما قابل دریافت نیست!
چگونه چنین اتفاقی افتاد؟
سقوط حیرت‌انگیز قیمت نفت در روز دوشنبه به این دلیل بود که تاجران شدیدا بدنبال فروش قراردادهایشان باشند تا یافتن مخزنی برای نگهداری ماه آینده‌شان. قیمت نفت در زمان تعطیل شدن بازار معاملات آتی آن در روز دوشنبه به منهای 37.63 دلار رسید، یعنی هرکسی که یک بشکه نفت ماه مه را بخواهد تحویل بگیرد، علاوه بر دریافت قرارداد دریافت نفت رایگان بیش از 37 دلار نیز برای هر بشکه نفت دریافت خواهد کرد!
البته این به معنای آن نیست که کمپانی‌های نفتی برای بردن بشکه‌های نفت خود به مردم پول خواهند داد! بلکه این بدان معناست که سرمایه‌گذارانی که ابزارهای مالی شرط‌بندی روی قیمت آتی نفت را ایجاد کرده‌اند، مجبور خواهند بود با پرداخت جریمه‌های سنگین خود را از معاملاتی که دیگر نمی‌خواهند در آن باشند، خلاص کنند. "فیل فلین" تحلیلگر ارشد بازار گروه نفتی "پرایس فیوچرز" در شیکاگو گفت: "تحویل ماه مه ممکن است یکی از بدترین تحویل‌های نفت در تاریخ باشد. اکنون کسی یا نفت نمی‌خواهد یا به نفت نیازی ندارد".
از طرف دیگر "دیوید وینز"، مدیر شرکت "پجیم" گفت كه افت قیمت بی‌سابقه مدت طولانی نمی‌تواند دوام آورد زیرا از هم‌اکنون تولیدكنندگان در حال تعطیل کردن تولیدشان از چاه‌های نفتی هستند و با پُر شدن مخازن روی زمین تولیدکنندگان سراغ اجاره کشتی‌ها و مخازن روی آب خواهند رفت تا آنها را نیز تا زمان یافتن قیمت بالاتر یا خریدار اجاره کنند. به همین دلیل نرخ اجاره تانکرهای بزرگ نفتی نیز به شدت افزایش یافته و تولید کنندگان در تلاشند تا جایی که می‌توانند نفت خام خود را حفظ کنند زیرا نمی‌دانند با نفتشان چه می‌توانند بکنند. در چنین شرایطی مخازن شناور تنها راه خروجی برای تولید و مصرف ناهمگون است. قیمت اجاره بزرگترین نفتکش‌های جهان در این هفته به 165 هزار دلار در روز رسید با این حال هیچ راه حل دیگری در این زمینه بجز اجاره نفتکش‌ها طی ماه‌های آینده موجود نیست.
اما قراردادهای نفت ماه ژوئن نیز به زودی آغاز می‌شوند، قراردادهایی که از همین الان پایین‌تر از حد معمول است؛ این قراردادها در اواخر روز دوشنبه با 3 دلار کاهش، بشکه‌ای 22.27 دلار دست به دست می‌شود که با رقم عجیب منهای 37.63 دلار اصلا قابل قیاس نیست. البته باید توجه داشت که در شرایط کنونی جهان افزایش دمای هوا، افت اقتصادی دنیا بعلت کرونا، ممنوعیت مسافرت و تعطیلی کارخانجات، تقاضای کافی برای نفت وجود نخواهد داشت، و عرضه نفت باز هم خیلی بالاتر از میزان معمول بوده و نتیجتا بایستی منتظر کاهش شدید مجدد آن باشیم.
تقاضای جهانی نفت اکنون روزانه حدود 25 میلیون بشکه کاهش یافته که حتی با توافق اوپک در کاهش 10 میلیون بشکه‌ای نفت در روز نیز، جبران کاهش تقاضای کافی نیست.
تکلیف قیمت نفت کانادا چه می‌شود؟
نوع نفت کانادا که به عنوان "منتخب غرب کانادا" شناخته می‌شود نیز طبیعتا به میزان شدیدی افت کرده است. نفت کانادا که در شرایط معمولی نیز نسبت به نفت "وست تگزاس اینترمیدیت" آمریکا با تخفیف نسبتا زیادی (حدود 14 دلار در هر بشکه) معامله می‌شود لاجرم زیر صفر قرار دارد. از آنجایی که حمل و نقل و پالایش نفت کانادا سخت‌تر از آمریکاست و کمی خطوط لوله مشتری آن را تقریبا محدود به آمریکا کرده، کانادا اجبارا نفتش را به شدت زیر قیمت به فروش می‌رساند.
"جرمی مک کرای"، تحلیلگر امور نفتی گفت که او انتظار دارد زیر صفر بودن قیمت نفت کانادا برای مدتی همچنان ادامه یابد. وی در مصاحبه‌ای گفت: "ما امروز دیدیم که قیمت نفت کانادا منفی شد. به نظر می‌رسد با توجه به ماه آینده وضعیت کمی بهتر شود اما با در نظر گرفته اینکه مخازن کاملا پُر هستند، بهبود قیمت در طی چند ماه آینده خیلی خوش‌بینانه به نظر نمی‌رسد. با وجود این قیمت‌ها بسیاری از تولیدکنندگان احتمالاً برای همیشه مجبور به متوقف کردن پمپاژ نفتشان خواهند بود. قیمت‌ها اکنون به تولیدکنندگان دستور می‌دهد تا تولید را بلافاصله متوقف کنند. این به تولید آنچنان آسیبی می‌زند که بسیاری دیگر نخواهند توانست تولید کنند".
بعبارت بهتر با توجه به پُر بودن مخازن و شرایط خطوط لوله‌های نفتی، هیچ محدودیتی برای افت قیمت نفت تا اعداد منفی در آینده وجود ندارد.
 |
