از لوله‌کشی گاز چه می‌دانید؟
 
تاسیسات ساختمان-43
در این مقاله سعی بر این دارم تا در مورد لوله‌کشی‌گاز منازل و نکات مربوط به آن چند خطی را ذکر کنم هر چند گستردگی مطالب در شاخه‌ تاسیسات ساختمان بسیار زیاد است ولی دانستن نکات کلیدی خالی از لطف نیست. لطفا بعد از خواندن این مطالب در لوله‌کشی گاز منزل خود دخل و تصرف نکنید که بسیار خطر ناک است، همیشه کار را به متخصص مربوطه واگذار نمایید.‌ با این مقدمه بحث لوله کشی گاز را شروع می‌کنیم.
‌نزدیک شدن به اوایل ماه اکتبر به این معناست که بسیاری از مالکان خانه مجبور به روشن کردن سیستم‌های گرمایشی خود هستند. گاز طبیعی از ارزانترین و کارآمدترین سوخت‌ها برای دستگاه‌های گرمایشی است ولی در کنار مزایای آن‌، نگرانی‌ها و مسئولیت‌های ایمنی برای صاحبان خانه نیز به وجود می‌آورد به همین دلیل در ادامه شناخت خود را در این خصوص بیشتر می‌کنیم. لوله‌کشی بخش جدایی‌ناپذیر از زندگی بشر می‌باشد‌ چه در زندگی روزمره و چه در صنعت و تولیدات صنعتی، در زندگی روزمره برای انتقال و استفاده از سیالاتی همچون آب و گاز و در بخش صنعتی برای انتقال سیالات مختلف مانند نفت، هوای فشرده، انواع مختلف گاز‌ها و غیره استفاده می‌شود.
 
کاربردهای لوله‌کشی را می‌توان به چند دسته عمده تقسیم‌بندی کرد
اول لوله‌کشی انتقالی‌: در این لوله کشی معمولا از لوله‌های با قطر زیاد برای انتقال سیالات مختلف استفاده می‌کنند‌. در کارخانه‌های فرایندی مانند پالایشگاه‌ها برای انتقال سیالات بین واحد‌های ذخیره و فرایند از لوله‌کشی استفاده می‌شود.
‌دوم‌ لوله‌کشی عمرانی‌: در این لوله‌کشی که اکثر در زیر زمین قرار دارند برای توزیع امکانات شهری (آب و گاز) و نیز جمع‌آوری آب باران .فاضلاب و پس‌ماند‌ها استفاده می‌شود‌.
سوم لوله‌کشی ساختمانی یا تجاری‌ است که بحث این هفته است. لوله‌کشی‌های انجام شده در ساختمان‌های تجاری‌، مدارس‌، بیمارستان‌ها، خانه‌های مسکونی و غیره به منظور توزیع آب و گاز جمع‌آوری فاضلاب و سایر مقاصد را شامل می‌شود‌.
 
تاسیسات گازرسانی ساختمان
یکی از مباحث مهم در تاسیسات مکانیکی ساختمان‌ها، تاسیسات گازرسانی است، که چنین عنوانی حتی یکی از شاخه‌های رشته تاسیسات در دانشگاه‌های فنی و حرفه‌ای در کنار دیگر شاخه‌های این رشته است. شروع لوله کشی گاز در ساختمان‌ها می‌تواند بعد از تکمیل مرحله "فرمینگ" و مشخص شدن جانمایی وسایل گاز‌سوز ‌باشد
برای طراحی نقشه لوله‌کشی گاز ساختمان‌ها که یکی از اساسی‌ترین زیرمجموعه‌های تاسیسات مکانیکی ساختمان است، باید موارد زیر را مد نظر قرار داد
در ابتدا مسیر عبور لوله‌های گاز باید در ایمن‌ترین حالت ممکن قرار بگیرد.
انتخاب کوتاه‌ترین مسیر برای عبور لوله‌های گاز دومین مورد طراحی نقشه لوله‌کشی است.
مسیر عبور لوله‌ها نباید هیچ گونه تداخلی برای سازه‌های اصلی ساختمان و سایر تاسیسات مکانیکی ساختمان داشته باشد و آسیبی به آن‌ها برساند.
برای هر مصرف‌کننده باید یک شیر گاز در نظر گرفت و استفاده از یک شیر برای چند مصرف‌کننده خطرناک است.
 
اجزای سیستم لوله‌کشی گاز
به طور کلی اجزای یک سیستم لوله‌کشی گاز از رگلاتور آغاز شده و به شیرهای مصرفی منتهی می‌شود. انجام لوله‌کشی گاز ساختمان بهتر است تماما توسط پیمانکاران مجرب و متخصص صورت پذیرد‌.
سیستم لوله‌کشی گاز در تاسیسات مکانیکی ساختمان باید به نحوی باشد که فشار گاز درون لوله‌ها از خروجی کنتور تا هر خروجی شیر ثابت بماند و نیاز هر دستگاه گازسوز را به‌طور کامل مرتفع سازد. حداکثر میزان مصرف منزل، بر اساس مجموع مصرف دستگاه‌های گازسوز موجود و دستگاه‌های مجاز احتمالی مانند دستگاه کباب‌پز برای آینده صورت گیرد و بر اساس استاندارد هر کدام از دستگاه‌ها تعیین می‌شود. باید در نظر داشتن در صورت اضافه کردن مساحت منزل به احتمال زیاد سایز لوله‌‌ گاز‌ ورودی به منزل نیز باید تغییر کند ولی به هر صورت حداکثر میزان افت فشار در طراحی باید به‌ گونه‌ای در نظر گرفته شود که از ۱۰ درصد مقدار اولیه فراتر نرود.
لوله‌کشی داخل خانه، خط لوله گاز یا خط ساختمان نامیده می‌شود. لوله‌های انشعابی به سمت وسایل جداگانه می‌روند. لوله‌های انشعابی معمولا از‌ خط شاخه اصلی به صورت عمودی‌ به طرف دستگاه کشیده می‌شوند. در انتهای این لوله عمودی برای بعضی از دستگاه‌های گاز‌سوز تله‌ای کار گذاشته می‌شود که از این تله برای گرفتن جرم و یا آب احتمالی داخل لوله‌های گاز استفاده می‌شود به این ترتیب شیر کنترل گاز دستگاه در اثر وجود جرم و یا آب آسیب نمی‌بیند. طول این تله نباید از 3 اینچ کمتر باشد.
به طور کلی لوله‌کشی قبل از کنتر و نصب کنتر به عهده شرکت گاز منطقه و لوله‌کشی بعد از کنتر به عهده صاحب منزل است که با کمک گرفتن از پیمانکاران ذی‌صلاح‌ انجام می‌گیرد.
 
انواع لوله‌های مورد استفاده در لوله‌کشی گاز
به طور کلی در لوله‌کشی گاز با توجه به نوع و محل لوله‌کشی می‌توان از لوله‌های فولادی سیاه، لوله‌های فولادی گالوانیزه تاشو(سی‌اس‌اس‌تی)، لوله‌های مسی و لوله‌های پلاستیکی استفاده نمود.
باید توجه داشت برای هر وسیله گاز سوز حداقل یک شیر گاز استاندارد نصب گردد. استفاده از شیر‌های گازی سماوری با چرخش 360 درجه مجاز نیست و در صورت وجود حتمی باید تعویض گردد.  
لوله‌های فولادی سیاه متداول‌ترین نوع لوله برای گاز‌کشی ساختمان می‌باشد بعضا برای اتصال خط اصلی گاز به وسایل گاز‌سوز از لوله‌های مسی استفاده می‌شود و در مواردی که امکان استفاده از لوله سیاه برای لوله کشی وجود ندارد از لوله‌های تا‌شو فولادی استفاده می‌شود این لوله‌های استاندارد که معمولاً با روکش زرد رنگ شناسایی می‌شوند قابلیت استفاده در بیرون و داخل ساختمان را دارند ولی باید توجه داشت درصورت استفاده در مکان‌هایی که که امکان برخورد اجسام با آنها وجود دارد حتما باید مسیر لوله با صفحه‌های فلزی محافظت شود.
لوله‌های پلاستیکی مورد استفاده در انتقال گاز معمولا از جنس "پلی‌اتیلن" بوده و برای گاز‌کشی از زیر‌زمین مورد استفاده دارند. از این جنس لوله برای لوله‌کشی در محیط‌های خورنده نیز استفاده می‌گردد.
 
سایز کردن قطر لوله‌های گاز
برای سایز کردن قطر لوله‌های گاز شما نیاز به دانستن‌ میزان مصرف وسایل گاز سوز منزل خود دارید ولی باید در نظر داشته باشید که کمی هم آینده‌نگری را در محاسبات لحاظ شود بعضا من وارد منازلی شده‌ام که مالک تقاضای لوله‌کشی برای اجاق‌گازی جدید خود را دارد ولی در انتخاب قطر لوله گاز ورودی به منزل پیش‌بینی چنین وسیله‌ای نشده بنابراین با هزینه‌های معمولی امکان انجام چنین کاری وجود ندارد و لوله اصلی ورودی به منزل می‌بایست تعویض گردد. با توجه به طولانی شدن این مقاله توضیحات بیشتر در خصوص استاندارد‌های لوله‌کشی‌، نکات ایمنی و تعمیرات و نگهداری را به آینده موکول می‌کنم‌. توجه داشته باشید در صورتی که داخل منزل خود بوی گاز احساس کردید سریعا با اداره گاز منطقه خود تماس حاصل کنید. در صورت داشتن سوال‌ در خصوص تاسیسات ساختمان می‌توانید با من تماس بگیرید‌.
ایام خوش.