این روزها کار رسانه‌ها در جای‌جای دنیا به مشکلات عدیدی برخورد کرده که گاهی انسان را از پای می‌‌اندازد؛ هم رسانه‌چی را و هم مخاطب را. رشد رسانه‌های حمایت شده دولتی با تولیدات رایگان، و خطرات سیاسی و جانی که قلب هر فعال روزنامه‌نگار مستقل و باوجدانی را با فشارهای مالی و توهین‌های سیاسیون و حمله‌های گروه‌های قطبی‌شده هدف قرار داده، از شرق روسیه و چین گرفته تا غرب آمریکا و انگلیس، همگی دردِ مشترکی هستند که اما در ایران انواع محدودیت‌ها، بی‌ثباتی در حرفه، فشارهای روانی اجتماعی و اتهام‌های در کمین نشسته وضعیت را از بدتر تبدیل به بدترین می‌کند.
در نگاه کلی، جدول رتبه‌بندی شده آزادی رسانه‌ها (۱) به وضوح نشان می‌دهد که وضعیت کشورهای اروپای شمالی و جنوب غربی، و دریای کارائیب به مراتب بهتر از سه کشور انتهای جدولی کره شمالی و ترکمنستان و اریتره است؛ اما آنچه این جدول را جالب‌تر می‌کند آنست که آزادی رسانه‌ای در جامائیکا و کاستاریکا و سورینام و نامبیا و غنا و ترینیداد و آندورا و بورکینافاسو و بوتسوانا، در بین ۱۸۰ کشور جهان، از آمریکا در رده ۴۵ و ژاپن در رتبه ۶۶ و ایران در جایگاه ۱۷۳ هم بهتر است! قرار گرفتن کانادا در رتبه ۱۶ اگرچه بسی موهبت است اما خالی از مشکلاتی که دنیا دست به گریبان آنست، نیست. بله در این لیست، رنگ دردِ کانادا در ابتدای زردی، آمریکا زرد مایل به نارنجی، ژاپن نارنجی و ایران سیاه سیاه است بطوریکه همان اولین گشودن پلک‌ها آغاز هجوم کوهی از مشکلات روبروست: امروز چکار کنم تا سانسور نشوم؟ چکار کنم تا محدود نشوم؟ چکار کنم تا اخراج نشوم؟ چکار کنم تا مورد مخالفت و هجوم مخالفان قرار نگیرم؟ چکار کنم تا جانم در امان باشد؟ چکار کنم تا در نهایت بتوانم از پس مخارجم نیز برآیم؟!
با گسترش امکانات رسانه‌های دیجیتالی در سال‌های اخیر این مراوده و جریان اطلاعات از شکل یکطرفه کم‌کم در حال تغییر به شکل متوازن‌تری شده تا آنجایی که تولیدات محتواها با سرعت زیاد در دسترس مخاطبان دیگری قرار می‌گیرد. همین افزایش اطلاعات از این سو به آن سو و برعکس می‌تواند ناخودآگاه گسترش دیدگاهی را به ارمغان آورد که حاصلش عدم تکرار تجربیات تلخ گذشته و روشنایی بیشتر آینده است. اینکه همگان بدانند همه رسانه‌ها "کپی و پی‌ست" نمی‌کنند و برای تولید محتواهایشان هر روز نه تنها زحمت می‌کشند که در واقع به میدان جنگ می‌روند خالی از مرهون نیست، و چه خوش خواهد بود که پیروز نهایی این قتلگاه رسانه‌ها نه حذف که دانش بشری باشد.
روز خبرنگار به همه رسانه‌ها، همکاران و مخاطبان، از داخل تا خارج، و از موافق تا مخالف مبارک باد.
- آرش خارابی
 |
