همزمان با آغاز دور دوم مذاکرات بین اوکراین و ایران، اینبار در ایران، در مورد سقوط پرواز ۷۵۲ اوکراینی، یک مقام ایرانی امروز دوشنبه گفت کانادا نقشی در این مذاکرات ندارد و سپس "فرانسوا‌فیلیپ شامپاین" وزیر امور خارجه را "بی‌ادب" خواند.
ظاهرا "سعید خطیب‌زاده"، سخنگوی وزارت امور خارجه ایران وقتی اظهارات وزیر خارجه کانادا را که اخیراً گفته كانادا "رژیم" ایران را مورد بازخواست قرار می‌دهد، خشمگین شده است. او امروز در تهران گفت: "من بسیار متاسفم... متاسفم كه ملت كانادا باید شاهد چنین ادبیاتی از چنین وزیر خارجه‌ای باشند".
 
ایران: در سقوط هواپیمای اوکراینی کانادا بخشی از گفتگوها نیست
خطیب‌زاده امروز در یک نشست خبری در واکنش به اقدامات اخیر دولت کانادا درباره هواپیما اوکراینی گفته است: "کانادا طرفیتی در این موضوع ندارد و مذاکرات درباره ابعاد حقوقی و جبران خسارت‌ خانواده‌ها و خسارت هواپیما با جدیت انجام خواهد شد". وی مدعی شده مقام‌های کانادایی پشت درهای بسته مودب‌تر هستند و می‌دانند هیچ جایگاه حقوقی در این قضیه ندارند و افزوده: "توصیه ما این است همانطور که در پشت درهای بسته رفتار و صحبت می‌کنند علنا صحبت کنند. و دایره ادب اجازه نمی‌دهد شبیه وزیر خارجه کانادا صحبت کنیم".
امروز خطیب‌زاده گفت ایران با کانادا سر و کار نخواهد داشت و ادامه داد: "کانادا طرف ما نیست؛ دولت دوست اوکراین و مردم طرف ما هستند. رویکرد ما نسبت به هواپیمای اوکراین روشن است: این فاجعه‌ای بسیار بد بود. مسئولیت جمهوری اسلامی ایران این است که حق قربانیان و خانواده‌های آنها در این حادثه را ادا کرده و مشکلات آنها را حل کند {غرامت بپردازد}".

اوکراین چه می‌گوید؟

هیئت اوکراینی به ریاست معاون وزیر امور خارجه خود برای جلسات سه روزه که از امروز با مقامات ایرانی و رئیس سازمان هواپیمایی کشوری ایران آغاز شده، در ایران بسر می‌برد. انتظار می‌رود سه گروه کاری در مورد روند قضایی و جبران خسارت شرکت هواپیمایی اوکراینی و خانواده‌های قربانیان گفتگو کنند. "آندری شوچنکو"، سفیر اوکراین در کانادا نیز در اوایل ماه جاری گفته بود که اوکراین نمایندگی هر پنج کشوری که شهروندان خود را در این سانحه از دست داده‌اند (از جمله کانادا) را در هر مذاکره‌ای خواهد داشت، و اشاره کرد که نیروهای نظامی ایران تقریبا بلافاصله پس از پرواز پرواز ۷۵۲ در ۸ ژانویه آن را ساقط کرده و سپس محیط را تمیز کرده‌اند. شوچنکو گفت که هیئت اوکراینی ایران را برای پاسخگویی و غرامت تحت فشار قرار خواهد داد.
سفیر اوکراین می‌گوید تلاش‌هایی برای حل دو جانبه این موضوع میان ایران و اوکراین انجام شده است. اوکراین پیش از این یک دور از گفتگوها را با ایران در اوکراین به اتمام رسانیده است. در ۵ اکتبر امسال شوچنکو اظهار داشت که ایران از دولت وی خواسته تا سایر کشورها را از مذاکرات کنار بگذارد. وی گفت: "منصفانه می‌گویم که بله، ایران پیشنهاد حل دو جانبه این مسئله را به ما داده است. پاسخ ما این است که ما ترجیح می‌دهیم همه کشورها با هم موضوعات را حل و فصل کنند. برای ما بسیار مهم است که یک موقعیت مشترک داشته باشیم و یک صدا باشیم".
 
موضع کنونی کانادا چیست؟
در اوایل ماه، شامپاین به خانواده‌های قربانیان کانادایی که اعتراضاتشان را به گوش مجلس کانادا رسانیده بودند پیوست و گفت که کانادا "هرگز مرعوب رژیم ایران که نمی‌خواهد ما به کنه قضیه پی‌ببریم، نمی‌شویم". سقوط هواپیمای اوکراینی جان ۱۷۶ مسافر را گرفت، که ۵۵ نفر از آنها شهروند کانادا و ۳۰ نفر از آنها مقیم کانادا بودند. اوکراین، سوئد، افغانستان و انگلیس نیز در سقوط هواپیمای اوکراینی تعدادی از شهروندان خود را از دست دادند. کانادا با از دست دادن بیشترین تعداد شهروندان در این حادثه در راس گروه هماهنگی بین‌المللی قرار گرفت تا ایران را تحت فشار قرار دهد تا در قبال این سقوط شفاف و پاسخگو باشد.
مقامات کانادایی گفتند که اوکراین تحقیقات جنایی را در مورد این حادثه آغاز کرده و پلیس سلطنتی کانادا، اوکراین را در این تحقیقات کمک خواهد کرد. دولت کانادا در این ماه اعلام کرد که تیم پزشکی قانونی و ارزیابی خود را نیز برای "جمع آوری ، سازماندهی و تجزیه و تحلیل تمام اطلاعات ، شواهد و اطلاعات موجود" از پرواز اوکراینی تشکیل داده است. دفتر شامپاین امروز گفت که وزیر خارجه کانادا "فعالانه با شرکای بین‌المللی خود در تلاش است تا تحقیقات کامل و معتبری را برای کشف علل و عوامل این فاجعه وحشتناک انجام دهد". "سیرین خوری"، دبیر مطبوعاتی شامپاین در بیانیه‌ای رسانه‌ای گفت: "کانادا بی‌وقفه تلاش خواهد کرد تا اطمینان حاصل کند که خانواده‌های قربانیان پاسخ‌های شایسته‌ای دریافت کنند".
 
خانواده‌های قربانیان چه می‌گویند؟
"حامد اسماعیلیون" که همسرش "پریسا اقبالیان" و دختر ۹ ساله‌اش "ری‌را" را در این پرواز از دست داده و سخنگوی انجمن نمایندگی خانواده‌های قربانیان در کاناداست گفت که اظهارات خطیب زاده در مورد کنار گذاشتن کانادا او را عصبانی کرده و افزود: "امروز که این را شنیدم واقعاً ناراحت شدم. من فکر می‌کنم آنها در موقعیتی نیستند که بتوانند به کانادا درس اخلاق بدهند". وی گفت که اظهارات خطیب‌زاده را تلاشی برای تقسیم کشورهای خواستار شفافیت و عدالت از ایران می‌داند و ایران در تلاش است تا با استدلال اینکه ایران دو تابعیتی‌ها را به رسمیت نمی‌شناسد، کانادا را از مذاکرات کنار بگذارد.
انجمن نمایندگی خانواده‌های قربانیان در کانادا از هیئت نمایندگی اوکراین خواسته تا قبل از صحبت در مورد پرداخت غرامت خانواده‌ها، بر بازخواست ایران و عدالت‌خواهی تمرکز کند.
 
وزیر خارجه کانادا گزارش ژوئیه ایران را رد کرد
ایران پس از سقوط به مدت سه روز سرنگونی هواپیمای اوکراینی توسط نیروهایش را انکار کرد. با افزایش فشارها و شواهد بین‌المللی، به ویژه توسط جاستین ترودو، تهران اعتراف کرد سپاه پاسداران انقلاب اسلامی "به اشتباه" هواپیمای اوکراینی را ساعاتی پس از موشکباران پایگاه‌های آمریکا در عراق در انتقام از ترور قاسم سلیمانی فرمانده ارشد نیروهای سپاه قدس ایران، ساقط کرد.
پس از اعلان نتیجه خوانش جعبه سیاه هواپیمای اوکراینی در ماه ژوئیه، شامپاین این گزارش سازمان هواپیمایی کشوری ایران را رد کرد که ادعا می‌کرد خطای انسانی مقصر سقوط این پرواز است. در آن گزارش عنوان شده بود که سپاه باتری موشک زمین به هوا خود را جابجا کرده و پس از آن نتوانسته جهت‌گیری درست نموده و در جهت اشتباه آتش کرده است. این گزارش همچنین گفته که خرابی خط ارتباطی بین مسئول شلیک با مقامات بالا منجر به شناسایی اشتباهی شده و شلیک کنندگان بدون گرفتن تأیید از افسران رده بالا، دو بار شلیک کرده‌اند.
شامپاین همچنین ایران را به "متوقف کردن" رسیدگی به این پرونده متهم کرد و گفت که تقریباً هفت ماه منتظر ارسال جعبه‌های سیاه هواپیما برای پیاده‌کردن، خوانش، و تجزیه و تحلیل به پاریس بود. گزارش مقدماتی سازمان هواپیمایی کشوری ایران در ماه آگوست گفته بود که جعبه‌های ضبط‌کننده اطلاعات پروازی، پس از اولین حمله موشکی، فقط ۱۹ ثانیه از مکالمه کابین خلبان را ضبط کرده‌اند، اگرچه جزئیات آنرا فاش نکرده بود. به گزارش ایران، موشک دوم ۲۵ ثانیه بعد به هواپیما اصابت کرده است.
چندین وزیر کابینه کانادا، از جمله شامپاین گفتند که این گزارش فقط "اطلاعات محدود و منتخبی" از کل قضیه را ارائه می‌دهد و خواستار این شدند که ایران توضیح دهد که چرا فضای هوای تهران را در شب حادثه نبسته است.

اعطای مدرک تحصیلی به دو دانشجوی جان باخته دانشگاه واترلو
واکنش‌های تند دیپلماتیک و از طرفی مذاکرات در تهران در حالی در جریان است که امروز دو دانشجوی دانشگاه واترلو که در ژانویه در ماجرای ساقط شدن هواپیما اکراینی جان خود را از دست دادند، روز جمعه مدرک خود را از مقام‌های دانشگاه دریافت می کنند.
منصور اثنی‌اعشری اصفهانی دکترای مهندسی عمران و ماری فروتن نامزد دکترای گروه جغرافیا دانشگاه واترلو بودند که در ماجرای هواپیمای هواپیمایی اوکراینی جان خود را از دست دادند.
"فریدون حمدالله پور" رئیس دانشگاه واترلو در بیانیه‌ای گفته است تأثیر دانشجویان هم از نظر شخصی و هم در جامعه دانشگاهی ما بسیار عمیق بوده است. "مری ولز"، رئیس دپارتمان مهندسی دانشگاه از اصفهانی به عنوان "یک پژوهشگر جوان روشن، مورد احترام" یاد کرده است و "ژان آندری" رئیس دانشکده محیط زیست گفته است که وقتی فروتن درگذشت، دلش شکسته است.

"هانیه دهقان"، همسر اصفهانی نیز می‎گوید که از اینکه دانشگاه به شوهر فقید وی مدرک می‌دهد قدردانی می‌کند. دهقان و اصفهانی دو سال پیش ازدواج کردند و جشن عروسی آنها در ایران تنها یک هفته قبل از سرنگونی هواپیما اتفاق افتاد. وی درباره شوهرش گفت: "از دست دادن او برای من درد بزرگی بود. من نه تنها شوهرم، بلکه بهترین دوست خود را نیز از دست داده‌ام. او را برای همیشه دوست خواهم داشت. او در قلب من زنده است".

بیشتر بخوانید:

• آخرین اخبار از سرنوشت هواپیما اوکراینی: مذاکره در تهران؛ شکایت در کانادا
• شکایت از مقام‌های جمهوری اسلامی در دادگاه‌های کانادا
• گزارش ایران استار از یکی از شکایت‌ها را اینجا بخوانید
• گزارش ایران استار از ثبت شکایت علیه خامنه‌ای و سپاه را اینجا بخوانید
• نظر وکیل متخصص حوادث هوایی در نوع برخورد با پرونده سقوط هواپیمای اوکراینی را اینجا بخوانید
• انتشار نتیجه خوانش جعبه سیاه هواپیمای اوکراینی توسط ایران را اینجا بخوانید