نفت ۲۰% ارزان شد اما بنزین نه! چرا با گرانی نفت، نفت کانادا گران نمی‌شود و با ارزانی آن بنزین کم ارزان می‌شود؟

مطلب-نفت-۲۰-ارزان-اما-بنزین-نه-چرا-نفت-کانادا-گران-نمی-شود-ارزانی-کم-بنزین

هر آنچه باید درباره بازار نفت و گاز امروز در کانادا، آمریکا، روسیه، ایران و اروپا بدانید

در حالیکه سرانجام قیمت نفت بعلت نگرانی‌های رکود اقتصادی در جهان رو به کاهش گذاشت و حدود ۲۰% ارزان شد، اما در مقابل آن قیمت بنزین و گازوئیل در کانادا فقط حدود ۱۰% ارزان شد. این پدیده‌ای‌ست که به ویژه در بین شرکت‌های غول نفتی با مردم شناخته شده است.
از سوی دیگر در ماه‌های اخیر قیمت نفت در سرتاسر جهان به بالاترین سطح خود در سال‌های اخیر رسیده بود، اما در مقایسه تولیدکنندگان، نفت کانادا (موسوم به ماسه سنگ نفتی) به دلیل‌عدم تعادل در عرضه و تقاضا، به نسبت بازار جهانی گران نشد.

نفت ۲۰% ارزان شد اما بنزین نه! چرا با گرانی نفت، نفت کانادا گران نمی‌شود و با ارزانی آن بنزین کم ارزان می‌شود؟
قیمت معیار نفت آمریکای شمالی، ترکیبی از نفت خام معروف به "وست تگزاس اینترمدیت" است که مدتی حدود ۱۲۰ دلار در هر بشکه بود که کارشناسان این قیمت بالا را به تهاجم روسیه به اوکراین در ماه فوریه نسبت داده و می‌گویند بازار به این دلیل دچار آشفتگی شده است. نفت تگزاس که به عنوان یک ترکیب "سبک و شیرین" شناخته می‌شود، به این دلیل داشتن چگالی کمتر نسبت به نفت "سنگین" و نیز محتوای گوگرد بسیار کمتر نسبت به سایر نفت‌هایی که "تُرش" در نظر گرفته می‌شوند، مشهور است. این ویژگی‌های شیمیایی، پالایش، ذخیره و ارسال را آسان‌تر و ارزان‌تر می‌کند، به همین دلیل است که نفت تگزاس به معیار ارزشمند قیمت نفت تبدیل شده است.
اما مخلوط‌های بی‌شمار دیگری وجود دارد، از جمله نوع نفتی که از ماسه سنگ‌های نفتی آلبرتا بیرون می‌آید، که ترکیبی از سنگین و ترش است که بعنوان نفت "انتخابی غرب کانادا" نیز موسوم گشته همیشه با تخفیف نسبت به تگزاس یا دیگر نفت‌ها مبادله می‌شود، زیرا باید قبل از حمل رقیق شود، و از سوی دیگر به دلیل میزان بالای گوگرد در آن در بسیاری از نقاط جهان قابل پالایش نیست. بعلاوه اینکه کانادا چندین ده سال است که مشکلات حمل و نقل نفت از محل تولید آن در آلبرتا با خطوط لوله یا واگن‌های ریلی به مقصد پالایشگاه‌ها را دارد. قابل ذکر است که پالایشگاه‌ها در سواحل خلیج جنوبی آمریکا، موسوم به خلیج مکزیک قرار دارند و کانادا خودش دارای پالایشگاه کافی و وافی اصلا نیست.
با این توضیحات، کانادا مجبور می‌شود نفت خود را بسیار ارزان‌تر بفروشد، به طور معمول حدود ۱۰ تا ۱۵ دلار در هر بشکه ارزان‌تر و در برخی شرایط خاص مانند این روزها حدود ۲۰ دلار ارزان‌تر و در شرایط بحرانی مانند ابتدای کرونا بین ۲۲ تا ۳۰ دلار ارزان‌تر. این بدان معناست که حتی با وجود اینکه نفت تگزاس هر بشکه ۱۲۰ دلار آمریکا معامله می‌شود، نفت کانادا حداکثر فقط ۹۹ دلار فروخته می‌شود.
"روری جانستون"، بنیانگذار خدمات داده بازار نفت "کمدیتی کانتکس" می‌گوید: "کانادا برای مدتی طولانی از کاهش دسترسی بازار به نفت خام سنگین مکزیک و ونزوئلا (و روسیه و ایران) سود برد و کمی گران شد". هرچه بازار از نفت این کشورها خالی‌تر شود، در عین اینکه نفت دیگر کشورها دلار روی دلار می‌گذارند، افزایش نفت کانادا سنت به سنت خواهد بود. در صورتیکه وضعیت نرمال شود، پالایشگاه‌هایی که این مخلوط‌های نفت سنگین را مصرف می‌کنند کمبود عرضه نخواهند داشت و بنابراین می‌توانند نفت ارزان‌تر و بهتر را انتخاب کنند (نفت سنگین ایران یکی از بهترین نفت‌های جهان و در عین حال شاخص نفت سنگین جهان است).

چرا نفت ۲۰% ارزان شد؟
"دن یرگین"، کارشناس انرژی می‌گوید: "علیرغم بازاری که هنوز کساد است، دو دلیل وجود دارد که چرا قیمت نفت در ماه گذشته کاهش یافته": اعلان‌های اقتصادی و جنگ روسیه در اوکراین.
قیمت نفت از سال گذشته در حال افزایش بود زیرا بنظر می‌رسید بحران کرونا رو به اتمام است و اقتصاد در حال احیا، که جنگ روسیه علیه اوکراین در اوایل امسال آغاز شد و قیمت نفت را به اوج خود رساند. اما از اواخر ماه مه، نفت دریای شمال (موسوم به برنت) که بشکه‌ای بیش از ۱۲۰ دلار شده بود، شروع به کاهش کرد بطوریکه اکنون حدود بشکه‌ای ۱۰۰ دلار شده که می‌توان گفت در حدود ۲۰ درصد کاهش یافته، و در معاملات آتی نفت وست تگزاس اینترمدیت نیز شاهد افت بیش از ۱۷ درصدی در مدت مشابه هستیم.
۱ - اعلان‌های اقتصادی: "یرگین"، نایب رئیس "اس‌اندپی گلوبال" می‌گوید: "در همین حال به دنبال افزایش نرخ تورم، بانک مرکزی آمریکا یا فدرال رزرو ایالات متحده تصمیم گرفته حتی با ریسک سوق دادن اقتصاد به سمت رکود، شاید بتواند جلوی تورم فزاینده را بگیرد و این همان چیزی است که راه ارزان‌تر شدن قیمت نفت را هموار می‌کند".
۲ - جنگ: از سوی دیگر، روسیه عرضه گاز به اروپا از طریق خط لوله نورد استریم ۱ را محدود کرده، جریان گاز به ایتالیا را کاهش داده، عرضه گاز به فنلاند، لهستان، بلغارستان، دانمارک، هلند و آلمان را بسیار کاسته و یا قطع کرده است. روسیه از این کشورها خواسته پول گاز خود را به روبل پرداخت کنند که خودداری یاعدم پرداخت آن‌ها باعث قطعی گاز خواهد شد. ارزش روبل در این مدت آنقدر بالا رفته که این کشورها در خرید روبل گران هم به مشکل برخورد کرده‌اند بطوریکه ترس از زمستان از هم اکنون در اروپا سایه افکنده است. یرگین می‌گوید به همین دلیل مقامات این کشورها اکنون نفت را ول کرده و در تلاش هستند تا به جای نفت، ذخایر زیرزمینی خود را هر چه سریع‌تر با گاز طبیعی پُر کنند و همین موضوع از قیمت نفت کاسته است. وی می‌گوید که از سوی دیگر چشم‌انداز تقاضای خرید بیشتر نفت توسط چین که بزرگترین مصرف کننده نفت جهان نیز هست، نامشخص شده زیرا چین در حال حاضر سرگرم خرید بیشتر نفت از روسیه و ایران شده و اکنون نفت دیگر کشورها در بازار بیشتر می‌ماند.
خود چین نیز که اخیرا شاهد یک شیوع کرونا بوده، مدتی بخشی از کشور را بسته بود و اکنون به آرامی در حال بازگشایی بخش‌هایی از کشور است. مشخص نیست که کسب‌وکارهای چینی با چه سرعتی می‌توانند از این محدودیت‌ها به فعالیت‌های اقتصادی بازگردند.

چرا با ارزانی نفت بنزین فقط ۱۰% ارزان شد؟ چه وقت بنزین ارزان می‌شود؟
"دن یرگین" متخصص انرژی می‌گوید ۶ شرکت غول نفتی در کنگره آمریکا درباره قیمت بالای نفت در جهان شهادت دروغ داده‌اند. به گفته وی مدیران شرکت‌های بی‌پی، شوران، دِوان، اکسان، پایونیر و شل در کمیته انرژی و بازرگانی مجلس، درباره نقش این شرکت‌ها در گرانی سرسام‌آور بنزین به ویژه در آمریکای شمالی با سوالات سختی مواجه شدند اما حقیقت را نگفتند. با وضعیت کنونی قیمت بنزین سرانجام نسبت به ۱۱ مارس که به ۴.۳۳ دلار در هر گالن رسیده بود اکنون به ۴.۱۶ دلار در هر گالن افت کرده زیرا قیمت نفت خام به شدت کاهش یافته و از بالاترین میزان در اوایل ماه مارس که بیش از ۱۱۹ دلار در هر بشکه بود، در اواسط ماه جون به حدود ۱۰۰ دلار رسید و این یعنی حدود ۲۰% افت. اما این افت در پمپ بنزین‌ها دیده نمی‌شود، پس پول گزاف بنزین کجا می‌رود؟
مدیران اجرایی این شرکت‌های غول نفتی از خود در برابر این ادعاها دفاع کردند و گفتند طبق نظر تحلیلگران صنعت انرژی، کاهش آرام‌تر قیمت بنزین نسبت به قیمت نفت خام، امری طبیعی است. این روند در صنعت به عنوان پدیده "موشک و پَر" شناخته می‌شود، یعنی "وقتی قیمت نفت افزایش می‌یابد، قیمت بنزین به سرعت موشک بالا می‌رود اما هنگامی که قیمت نفت کاهش می‌یابد، قیمت بنزین به سرعت آرام سقوط پَر در هوا پایین می‌آید". این پدیده باعث سود بسیار هنگفتی می‌شود که این شرکت‌ها از جیب تک تک مردم کسب می‌کنند اما گفته نمی‌شود.
"مایکل ویرث" رئیس هیئت مدیره و مدیرعامل "شورون" در مجلس گفت: "من می‌خواهم کاملا واضح بگویم، ما قیمت نفت خام یا گاز طبیعی و محصولات تصفیه‌شده مانند بنزین و گازوئیل و سوخت دیزلی را کنترل نمی‌کنیم". این ادعای وی به وضوح نادرست است. قیمت خُرده‌فروشی بنزین در پمپ‌ها توسط خود خُرده‌فروشان رقیب که همگی از همین شرکت‌ها هستند تعیین می‌شود و تقریبا همیشه در عمل بین آن‌ها تبانی و تثبیت قیمت وجود دارد در حالیکه این عملکرد طبق اعلام مجلس کاملا "غیرقانونی" است.
برای سود بردن، شرکت‌های نفتی دو تاکتیک اصلی دارند: بازخرید سهام شرکت‌های خودشان و بالا بردن ارزش آن‌ها، و افزایش سود سهام و پرداخت سودها. این تجزیه و تحلیل نشان می‌دهد که در ژانویه و فوریه، ۱۱ شرکت سود سهام خود را اغلب به صورت "غیرمعقول" افزایش داده‌اند و اشاره می‌کند که ۹ شرکت، افزایشی بیش از ۱۵%، و چهار شرکت نیز افزایشی بیش از ۴۰% داشته‌اند و ۶ شرکت نیز شروع به پرداخت سود سهام اضافی در کنار پرداخت‌های معمول سه‌ماهه خود کرده‌اند، از جمله با اجرای سود سهام متغیر جدید بر اساس درآمد، بدنبال هدایت فوری سودهای بادآورده به شرکت‌های اقماری خود بدون هیچ‌گونه امکان سرمایه‌گذاری، پرداخت به کارکنان و کارمندان یا استفاده‌های اقتصادی دیگر هستند، در حالیکه همین شرکت‌ها در مجلس گفتند که از سودهایشان در همه موارد بالا استفاده می‌کنند.

بیشتر بخوانید: